اهل سنت در جمهوری اسلامی ایران(قسمت اول)
پیروان اهل سنت در ایران، در کنار سائر اتباع ایرانی، تلاش ویژه ای را برای حفاظت از مرز و بوم کشور با تقدیم بیش از 15 هزار شهید و همچنین توسعه و آبادانی جمهوری اسلامی ایران انجام داده اند. آنان با حضور حداکثری در انتخابات مختلف، سهم خود را برای اداره کشور و حق تعیین سرنوشت به نحوه مناسبی ایفاء نموده و می نمایند.
مقدمه
همان طور که در بیشتر کشورها گروههای قومی، زبانی و مذهبی با ویژگیهای خاص خود وجود دارند، جمهوری اسلامی ایران نیز از تنوع قومی، دینی و مذهبی فروانی برخوردار است. یکی از این گروههای مذهبی، جامعه اهل تسنن می‌باشند که از دیر باز در کنار پیروان مذهب تشیع زندگی می‌کنند. این گروه مذهبی جزء اقلیت های دینی محسوب نمی‌شوند. حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران در دیدار روحانیون دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت در سال 1371، سخنانی را فرمودند که در آن به مسئله یکسان بودن همه شهروندان ایرانی در اعطای حقوق مختلف، تأکید شده است. علاوه بر این، حقوق مشروع اقلیت ها و حق آزادیهای مذهبی در اصل ۲۰ و ۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است، به گونه ای که پیروان مذاهب مختلف از جمله اهل تسنن در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خود آزادند و همچنین از حق آزادی تعلیم و تربیت دینی و نیز اعمال قواعد و عادات مسلمه و متداوله در مذهب خود در امور احوال شخصیه خود در دادگاه‌ها، برخوردارند.
پیروان اهل سنت در ایران، در کنار سائر اتباع ایرانی، تلاش ویژه ای را برای حفاظت از مرز و بوم کشور با تقدیم بیش از 15 هزار شهید و همچنین توسعه و آبادانی جمهوری اسلامی ایران انجام داده اند. آنان با حضور حداکثری در انتخابات مختلف، سهم خود را برای اداره کشور و حق تعیین سرنوشت به نحوه مناسبی ایفاء نموده و می نمایند. این گزارش به منظور ارائه وضعیت واقعی اهل تسنن در بهره مندی از شاخص های حقوق بشری در جمهوری اسلامی ایران، تدوین گردیده است. در تهیه این مجموعه، از گزارش های برخی دستگاههای اجرائی و آمارهای رسمی و همچنین گزارش های رسانه ای و غیر رسمی استفاده شده است. از آنجا که درخصوص مذهب افراد در ایران کنکاش نمی‌شود، آمار حضور پیروان مذاهب اهل سنت در مشاغل مختلف دولتی می‌تواند بیشتر از آمار منعکس شده در این گزارش باشد. ضمن اینکه این گزارش تمامی دستگاههای دولتی، وزارتخانه‌ها و تمامی استان‌ها را نیز پوشش نمی دهد و عمدتا بر برخی استان‌های دارای جمعیت اهل تسنن، تمرکز دارد.
فصل اول: جمعیت نسبی اهل سنت در ایران
اکثریت جمعیت ایران پیرو آیین اسلام و مذهب شیعه دوازده امامی هستند. در میان ایرانیاِِن مسلمان، گروهی پیرو مذاهب اهل سنت هستند. برآوردهای غیر رسمی نشان میدهد جمعیت پیروان مذاهب اهل سنت در ایران حدود 8 تا 10 درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شوند که به صورت متمرکز یا پراکنده دراستان‌های سیستان و بلوچستان،کردستان،کرمانشاه، آذربایجان غربی، خراسان شمالی و جنوبی، گلستان، گیلان، اردبیل، هرمزگان، بوشهر، فارس و جنوب کرمان و نیز تهران و کرج مستقر هستند. پیروان این مذاهب در سایر استان‌ها نیز به صورت پراکنده زندگی می‌کنند و در تالش گیلان، خلخال، اردبیل و استان فارس به صورت تاریخی حضور دارند. اهل سنت ایران به چهار فقه حنفی، شافعی، حنبلی و مالکی تعلق دارند. بر اساس بررسی‌ها و آمار غیررسمی، جمعیت اهل سنت در استان‌های کشور به شرح زیر است:
اول: جمعیت اهل تسنن استان کردستان
جمعیت کل استان 1493645
کل جمعیت اهل سنت استان 1219997 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 81.7)
دوم: جمعیت اهل تسنن استان کرمانشاه
جمعیت کل استان 1945227
کل جمعیت اهل سنت استان 458028 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 23.5)
سوم: جمعیت اهل تسنن استان قزوین
جمعیت کل استان 1201565
کل جمعیت اهل سنت استان 14840 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 1.15)
چهارم: جمعیت اهل تسنن استان گیلان
جمعیت کل استان 2480874
کل جمعیت اهل سنت استان 122770 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 4.94)
پنجم: جمعیت اهل تسنن استان سیستان و بلوچستان
جمعیت کل استان 2534327
کل جمعیت اهل سنت استان 1850948 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 73)
ششم: جمعیت اهل تسنن استان هرمزگان
جمعیت کل استان 1578183
کل جمعیت اهل سنت استان 527980 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد (33.5)
هفتم: جمعیت اهل تسنن استان خراسان جنوبی
جمعیت کل استان 662534
کل جمعیت اهل سنت استان 72910 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 9.9)
هشتم: جمعیت اهل تسنن استان خراسان رضوی
جمعیت کل استان 5994402
کل جمعیت اهل سنت استان 570 هزار نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد (کمتر 10 درصد)
نهم: جمعیت اهل تسنن استان خراسان شمالی
جمعیت کل استان 867727
کل جمعیت اهل سنت استان 69330 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 7.9)
دهم: جمعیت اهل تسنن استان گلستان
جمعیت کل استان 1777014
کل جمعیت اهل سنت استان 682047 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 38.38 )
یازدهم: جمعیت اهل تسنن استان کرمان
جمعیت کل استان 2938988
کل جمعیت اهل سنت استان 30072 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 1.03)
دوازدهم: جمعیت اهل تسنن استان فارس
جمعیت کل استان 4596658
کل جمعیت اهل سنت استان 119861 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد ( 2.6)
سیزدهم: جمعیت اهل تسنن استان بوشهر
جمعیت کل استان 1032949
کل جمعیت اهل سنت استان 62000 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد (6)
چهاردهم: جمعیت اهل تسنن استان البرز
جمعیت کل استان 2447510
کل جمعیت اهل سنت استان 35000 نفر
نسبت اهل تسنن به کل جمعیت استان به درصد (1.4)
منبع: گزارش ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران